Rocznica 5 marca
Fot. Grzegorz Drążek. Pomnik na międzynarodowym cmentarzu wojennym w Stargardzie

78 lat temu zdobywano Stargard. Wojsk niemieckich już tutaj nie było

5 marca 1945 roku niemiecki wtedy Stargard został zdobyty przez wojska sowieckie. Mija dzisiaj 78 lat od tamtych wydarzeń.

Choć niektórzy mieszkańcy nazywają wydarzenia sprzed 78 lat wyzwoleniem Stargardu z niemieckiej okupacji, to historycy nie mają wątpliwości, że było to zdobycie niemieckiego wtedy miasta przez nacierającą w stronę Berlina Armię Radziecką. Tak też mówił Marcin Majewski, dyrektor Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, w rozmowie sprzed kilku lat na ten temat z autorem tego tekstu podkreślając, że w samym Stargardzie nie było wtedy wojsk niemieckich. Były one rozlokowane w rejonie Szczecina tocząc walki na przeprawie mostowej w Dąbiu.

Niezależnie od tego, jak nazywane są wydarzenia sprzed 78 lat, fakty są takie, że 5 marca 1945 roku żołnierze Armii Czerwonej I Frontu Białoruskiego opanowali Stargard, co zakończyło niemiecką historię Stargardu i krótko później władzę w Stargardzie przejęła polska administracja.

Po zdobyciu Stargardu miasto nie było tak bardzo zniszczone, jak pokazują archiwalne zdjęcia zgromadzone w MAH Stargard z tamtych czasów. Jak mówił Marcin Majewski, są dowody fotograficzne na to, że jeszcze 17 marca Stargard nie był zniszczony. Niedługo później jednak miasto popadło w ruinę. Jak mówił dyrektor MAH Stargard, Stargard został zniszczony przez sowietów w celach propagandowych.

Rocznica 5 marca w Stargardzie
Fot. Grzegorz Drążek. Pomnik na międzynarodowym cmentarzu wojennym w Stargardzie upamiętniający „wyzwolenie” Stargardu

Od siedmiu lat w Stargardzie nie ma oficjalnych uroczystości w związku z rocznicą 5 marca. W zamian ustanowiono święto lokalne Dzień Pionierów Stargardu, który przypada 12 maja. Na międzynarodowym cmentarzu wojennym przy ulicy Reymonta w Stargardzie, na którym przez lata odbywały się uroczystości rocznicy 5 marca 1945 roku, stoi pomnik upamiętniający „wyzwolenie” Stargardu.

W walkach poprzedzających zdobycie 5 marca 1945 roku Stargardu zginęło około 7 tysięcy żołnierzy. Polska administracja przejęła władzę w Stargardzie 23 marca 1945 roku. Pierwszym burmistrzem został Józef Parys. Niemieccy mieszkańcy zostali wysiedleni, a do Stargardu zaczęli przybywać Polacy, przede wszystkim ze wschodnich terenów. W Stargardzie poza świętem lokalnym 12 maja upamiętniono pionierów nadając rondu u zbiegu ulic Różanej, Spokojnej, Bema nazwę Pionierów Stargardu.