Wolfgang Amadeusz Mozart skomponował kilkaset utworów, 50 symfonii i 13 oper, klasyk wiedeński. Albert Einstein jeden z największych fizyków, twórca ogólnej i szczególnej teorii względności… Co ich łączy? Autyzm, a właściwie zaburzenia ze spektrum autyzmu!
Autyzmu nie widać na pierwszy rzut oka, ale już zachowanie osób autystycznych jest odmienne. Einstein np. był samotnikiem, gadał do siebie i przez swoje dziwne, kontrowersyjne zachowanie wprowadzał w zakłopotanie swoich słuchaczy na wykładach. Paradoksalnie, najprawdopodobniej to właśnie zaburzenia autystyczne pomogły tyle osiągnąć w swoich dziedzinach.
Autyzm to różnorodność – bardzo kolorowa! Nie ma dwóch takich samych osób z autyzmem. Natomiast pewne cechy są wspólne i występują u każdego z różnym nasileniem.
Osoby autystyczne mierzą się przede wszystkim z różnymi trudnościami. Mają problem w komunikowaniu uczuć, w kontaktach społecznych, mają trudność w rozumieniu zachowania innych ludzi, często trudno jest im zrozumieć jak inne osoby się czują i co mają na myśli. Mogą mieć trudności w rozumieniu gestów i odczytywaniu mimiki twarzy.
A to oznacza, że zazwyczaj nie mają przyjaciół, ponieważ z reguły są samotnikami jak Einstein, lub tez nie potrafią nawiązywać kontaktów, przychodzi im to z ogromną trudnością.
Drugą trudnością jest komunikacja – i tu znowu mamy różnorodność część dzieci posługuje się mową, komunikuje swoje potrzeby, niektóre dzieci komunikują się za pomocą obrazków tzw. piktogramów, tablic, mówików, gestów, ale werbalnie się nie wyrażają.
Bardzo ogromną trudnością są też zaburzenia sensoryczne, nadwrażliwości, które przy dużym nagromadzeniu się powodują u tych osób różne wybuchy – stają się bardzo pobudzeni. Autyzm po prostu oznacza, że mózg pracuje w niestandardowy sposób. Trudności te wpływają na wszystkie dziedziny życia danej osoby – relacje osobiste, edukacje i zatrudnienie.
Do tej pory nie poznaliśmy jeszcze przyczyny co powoduje zaburzenia ze spektrum autyzmu. Wiemy, że nie ma lekarstwa na autyzm, żyje się z nim do końca życia. Jednak osoby autystyczne wspomagane są różnymi terapiami, które oddziałują na różne sfery ich funkcjonowania, pomagają im. Niestety przez swoje zachowanie, które jest dziwne, odmienne, często wzbudzają w innych ludziach lęk i niezrozumienie.
I największym problemem osób autystycznych jest po prostu odrzucenie.
A wszystko może na nich wpływać: pogoda, zmiana miejsca, hałas. Jest tego mnóstwo. Mają swoje przyzwyczajenia, których nie zmienimy. Wracają zawsze jedną drogą ze szkoły czy piją w jednym kubku. Lubią schematy, powtarzalność. Zmiana planów budzi w nich lęk. Często są bardzo niecierpliwe. Nie lubią czekać. Dlatego np. kolejka do lekarza czy w sklepie do kasy to może być za wiele dla nich. Dlatego gdy ktoś zachowuje się „inaczej” nie oceniajmy, nie obrażajmy, nie krytykujmy – zaakceptujmy. Poznajmy, przyjrzyjmy się ich potrzebom, szanujmy ich odmienność i pomagajmy im, może wtedy ich bardziej zrozumiemy!
Joanna Woloch, prezes zarządu stargardzkiego Stowarzyszenia Rodzin i Przyjaciół Osób z Niepełnosprawnością GODNA PRZYSZŁOŚĆ