W Sownie w powiecie stargardzkim przeprowadzono badania georadarowe, które pomogą wskazać lokalizację dawnej siedziby książąt pomorskich zwanej Friedrichswalde (Podlesie).
– W Sownie przeprowadzone zostały badania nieinwazyjne georadarem, które mają odpowiedzieć na pytanie, gdzie konkretnie znajdował się w tej miejscowości dwór myśliwski z kaplicą i folwarkiem, wybudowany przez księcia Jana Fryderyka w latach 80. XVI w. – wyjaśnia dr Paweł Migdalski z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Szczecińskiego. – Dzisiejsze Sowno znane jest właśnie z tego, że istniała tam ta siedziba, po której pozostał nam ołtarz i ambona w miejscowym kościele. Niewielu badaczy dotychczas zajęło się tym miejscem, a żadna próba lokalizacji dworu myśliwskiego nie przekonywała. Liczymy, że nasze prace dadzą odpowiedź na to pytanie.
Pomiary wykonywano w miniony czwartek i piątek. Uczestniczyli w nich dr hab. Marcin Majewski, prof. US z Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego wraz ze studentami szczecińskiej archeologii i dr Paweł Migdalski – kierownik Pracowni interdyscyplinarnych badań nad chrztem Pomorza i jego dziedzictwem historyczno-kulturowym w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Szczecińskiego. Same badania georadarowe wykonywał mgr Robert Ryndziewicz z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie.
Prace miały miejsce na terenie prywatnych posesji, których właściciele zgodzili się na przeprowadzenie takich nieinwazyjnych badań.
– Bardzo w tym miejscu dziękujemy za wyrażenie zgody na badania – mówi dr Paweł Migdalski. – Dodam, że miejsca pomiarów nie są ogólnodostępne. Pierwsze wnioski są optymistyczne. Georadar wskazał zakłócenia w gruncie, które sugerują, że znajdują się tam fragmenty zabudowy. Jak dawnej? To mogą potwierdzić tylko dalsze badania. Wytypowaną do badań lokalizację potwierdzają jednak istotne ślady na powierzchni, w postaci fragmentów murów, cegieł o charakterystycznych rozmiarach pochodzące z czasów książęcych oraz fragmenty ceramiki, szkła, czy na przykład szkliwionych płytek posadzkowych.
Obserwacje, które już poczyniliśmy, potwierdzają, że na terenie objętym badaniami nieinwazyjnymi była siedziba książąt pomorskich. Miejsce to było jednak też użytkowane później, a obecnie znajdują się na nim zabudowania wsi.
dr Paweł Migdalski
Teraz badacze będą dokładnie analizować wskazania georadaru i niebawem będzie można mówić o konkretach. Wtedy prawdopodobnie dowiemy się, gdzie w Sownie znajdował się dwór książęcy z końca XVI wieku, będący ulubioną rezydencją ostatnich książąt pomorskich z dynastii Gryfitów. Założyciel tego dworu książę Jan Fryderyk czy Filip II przyjmowali tutaj zagranicznych gości, m.in. książąt meklemburskich czy margrabiów brandenburskich.
Badania w ramach działań pn. „Chrzest Pomorza w dziejach Polski i Europy. Jubileusz 900-lecia” realizuje Pracownia interdyscyplinarnych badań nad chrztem Pomorza i jego dziedzictwem historyczno-kulturowym w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Szczecińskiego. Celem projektu jest zbadanie oraz upowszechnianie wyników badań nad misjami pomorskimi św. Ottona, rozwojem i umacnianiem wiary chrześcijańskiej na Pomorzu (diecezji pomorskiej) prowadzonych w szerokim kontekście studiów nad procesami chrystianizacyjnymi w średniowiecznej oraz nowożytnej Europie, oraz pamięcią o tym cywilizacyjnym przełomie, aż do czasów współczesnych.
– Wart podkreślenia jest fakt, że do dziś w kościele w Sownie znajduje się po licznych przenosinach ołtarz i ambona, który miał być wyrzeźbiony ręką m.in. księcia Barnima IX oraz płyta nagrobna książęcego błazna wywodzącego się właśnie stąd – Mikołaja Hintze – wyjaśnia Paweł Migdalski. – Tym samym miejscowy kościół, choć pochodzący z XIX w., stał się beneficjentem spuścizny dawnej kultury duchowej i materialnej książęcego Pomorza.
Ustalenie lokalizacji dawnej rezydencji myśliwskiej książąt pomorskich w Sownie (Podlesiu) może w przyszłości zaowocować podjęciem dalszych badań w tym miejscu – jednej z największych nowożytnych rezydencji tego typu w tej części Europy. Pozwoli to lepiej rozpoznać ten ważny element kultury dworskiej renesansowej Europy, a w niej też Pomorza.
dr Paweł Migdalski